“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de öteki birçok yıkıcı zelzele üzere bilhassa zelzelesi yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor.

“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de başka birçok yıkıcı sarsıntı üzere bilhassa sarsıntısı yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor. “1999 Gölcük Depremi’nin akabinde bölgede depremzedelere 2 yıl boyunca istekli psikoloijk dayanak veren Prof Dr. Duysal Aşkun Çelik, Kahramanmaraş Sarsıntısı sonrasında da depremzedelere dayanak vermek hedefiyle WhatsApp dayanak çizgisi kurdu ve her pazar günü Zoom üzerinden pikolojik dayanak maksatlı toplantılar gerçekleştiriyor. Amerika`da akademisyen olan Prof. Dr. Aşkun Çelik, toplumsal ruhsal itiyaçlara takviye hedefiyle kurdugu ve 10 yılı aşkın müddettir faaliyet gösteren Değişim Küme Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformu`na depremzedelerin WhatsApp çizgisi aracılığıyla ulaşabileceklerini kaydediyor.

Duysal Aşkun Çelik, zelzelenin ruhsal tesirleri ve bunlarla başetme formülleri konusunda esas soruları yanıtladı:

Yaşadığımız zelzele üzere felaketlerde sarsıntı yasayanlar 1. derece yakınları ruhsal açıdan ne oranda sarsıntıdan ne oranda etkileniyorlar? Bilimsel ya da bilgi kaynaklı iddia var mı?

Depremden etkilenme surecinde 4 küme var bana nazaran:

1. Zelzeleden fizikî olarak direk etkilenmemiş lakin sarsıntı dehşetiyle bas etmek zorunda olan bireyler

2. Daha evvel zelzele tecrübesi geçirmiş ve bu son sarsıntıyla kaygı ve kaygıları tetiklenen bireyler

3. Sarsıntısı direk yaşamamış yani zelzele bölgesinden uzakta olan fakat sarsıntıda yakınlarını kaybedenler

4. Zelzeleden yaşamış ve kurtulmuş lakin kayıpları olan bireyler…

Elbette zelzelede 1. Derece yakınları olanlar çok fazla etkileniyor. Şayet ortada can kaybı varsa bu kayıpların tesiri yakinlik derecesi arttıkça buyuyor. Ancak etkilenme boyut ve sureci daha çok kişinin altta yatan rastgele bir ruhsal hassasiyeti olup olmamasına bağlı. Yani daha evvel anksiyete ve depresyon yaşamış olan bireylerin bir de üzerine sarsıntı travmasını yaşaması (direkt ya da indirekt olarak) altta yatan lakin kendini pek de belirli etmeyen ruhsal sorunu tetikleyebilir. Bu sorun bazen kendini travma atakları biçiminde ya da uykusuzluk, panik atak ya da öteki tıp anksiyete atakları biçiminde kendini gösterebilir.

– Siz de Gölcük sarsıntısını yaşadınız. Uzun müddet bölgede istekli çalışma yaptınız gözlemleriniz nelerdi?

Evet tam 2 yıl alanda calistim. Genel gözlememim, ağır kayıp ya da yıkıntı yaşayanların yardim almaya çok istekli olmadıkları. Orda Türk Psikologlar Derneğinin Yalova Çınarcık bölgesinde Prefabrik merkezinde verdiğimiz yardım çalışmaları surecinde gördüğümüz, aslında olağan günlük ömürde adaptasyon sorunu, genel anksiyete hatta alaka sorunu yaşayanların daha çok yardıma başvurmasıydı. Bireylerin yârdim almaya çalışmasında da temel manada onları hayata bağlayan bir faktör olması gerekli ki, umutları olsun. Sanırım değişime ve hayatın daha düzgüne gideceğine olan inancın yüksekliğine nazaran yârdim alma aksiyonu de daha fazla gerçekleşiyor. 

 

-Bu süreçte etkilenenler ne yapmalı? Bilhassa de bölgede yasamak zorunda kalanlar?

Eğer bölgeyi bir müddetliğine de olsa terk etmek mümkün değilse (çünkü birebir ortamda bulunmak hatırlatıcılar nedeniyle travmayı daha fazla tetikler), kesinlikle toplumsal ve ruhsal dayanak kaynaklarına ulaşsınlar. Su anda bana gelen bilgiye nazaran aşağıdaki kurum ve kuruluşlar istekli psikologlar aracılığıyla depremzedelere takviye vermektedirler:

Meb’in Psikososyal Dayanak Grubu,

-Türk Psikologlar Derneği,

-Psikolojik Müşavere ve Rehberlik Derneği,

-Worth Human Derneği

-Travma ve Afet ile ilgili Prof. Dr Hasret Karaırmak’ın kurduğu dernek

 

– Neler tavsiye ediyorsunuz. Antrenman psikiyatrist ilaçlar da dahil/ Ya da reçetesiz rahatlatıcı takviyeler papatya cayi üzere de dahil.

Psikiyatrist olmadığım için ilaç tavsiyesi veremiyorum lakin Travma yasayan ya da ağır anksiyete yasayan bireyler şayet su semptomları/belirtileri yaşıyorlar ise kesinlikle bir psikiyatriste başvurmalılar:

• Depremi daima kanılarında, hislerinde ve anılarında yasatarak ağır travma yaşıyor olmak
• Kronik uykusuzluk
• Aşırı iştah ya da iştahsızlık
• Anksiyete ve/veya panik ataklar
• Yoğun Depresyon belirtileri, günlük yasama karşı isteksizlik, güç düşüklüğü…vb.
• Sürekli zelzele korkusu yaşıyor olmak (günlük, saatlik olarak)
• Ve günlük hayatı önemli biçimde aksatan ruhsal rahatsızlık olarak tanım edebileceğimiz belirtiler

Ek vitamin ve cay takviyeleri için gerek Homeopati uzmanların websiteleri gerekse aile doktorlarından teklif alabilirler. Uykusuzluk ve anksiyete için bitkisel teklifler mevcut.

Psikolojik olarak takviye konusunda travma uzmanları, psikoterapistlerden dayanak alabilirler. En kıymetlisi, şayet kendilerini terapiye ya da öbür ruhsal takviyelere hazır hissetmiyorlar ise, bedensel ve ruhsal rahatlatıcılar olan antrenman, açık havada yürüyüş, şifa sağlayıcı müzikler ve kendilerini şartsız ve yargısız dinleyebilen bireylerle vakit geçirme de sayılabilir. Ayrıyeten tüm bu mevzulara Ruhsal olarak nasıl yaklaşacaklarını daha yeterli anlamak için kurmuş olduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik platformuna üye olabilirler. WhatsApp kümesi linkini aşağıda paylaşıyorum.

– O bölgeden ayrılmadan tesirleri azaltmak çok güç değil mi?

Evet üstte belirttiğim üzere orada kalarak travmanın tesirinden kurtulmak kolay değil zira çok fazla hatırlatıcı uyaran var ancak tekrar etmek gerekirse bölgede kendilerine en kolay ulaşılabilecek dayanak kurum ve kuruluşlarına başvurabilirler. Ayrıyeten kendi his ve fikir dünyalarını rahatlıkla paylaşabilecekleri toplumsal takviye ağlarını kullanabilirler. Şayet bir mühlet konuşmak istemiyorlarsa kendilerini zorlamamaları, ancak yalnız kalmak ve öbürleri ile irtibat kurmak konusunda istikrar sağlamak için Ruhsal farkındalık ve şuur kazanmaları değerli. En kıymetlisi de yârdim ve dayanak almaya hakları olduklarını bilmeleri ve istemekten kaçınmamaları.

– Yakınları sarsıntıdan sağ kurtulan lakin yakınlarını varlıklarını kaybedenleri nasıl teskin etmeliler?

Bu hususta yapılabilecek en güzel şey bu şahısların kendilerini rahatlıkla söz etmelerine müsaade vermektir. Her vakit birşey söylemek kural değil bilhassa söylenen şeyler karşıt tesir de yapabilir. Bunları uzmanlarına bırakmak lazım. Bazen kelamsız takviye de çok tesirlidir. Basitçe söylemek gerekirse kucaklaşmak, sarılmak, sıcak bir göz teması bile çok olumlu bir tesire sahip olabilir.

-Çocuklar nasıl yönlendirilmeli?

Çocukların yemek ve uyku sistemi bozulmuşsa, günlük güç seviyeleri düşmüşse, çocuklara da ek oyun terapisi şekli dayanaklar aldırmak uygun olabilir. Bunun dışında sarsıntı konusunda bilinçlendirmek için çeşitli yayınlar mevcut. İlgili kimi kaynakları bizim kurduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformuna yükledik. Şayet nizamlı olarak WhatsApp kümemizi takip ederlerse çeşitli takviye düzeneklerine rahatlıkla ulaşabilirler.

– Yakınlarını kaybedenler fakat kendisi sağ kurtulanlara ne tavsiye ediyorsunuz?

Mutlaka takviye almalılar profesyonel olarak. Bilhassa travma, yas ve depresyon konusunda. Ayrıyeten günlük hayatlarını uygunlaştırmak için ne gerekiyorsa yapmalı ve yardıma gereksinim duyduklarını etraflarıyla paylaşmaktan çekinmemeliler.

-Psikolojik yârdim için uzaktan ulaşabilecekleri kurum şahıslar var mı?

Evet basta Değişim Küme platformu olmak üzere üstte saydığım kurum ve kuruluşlara ulaşabilirler.

 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı